Żeliwo szare, żeliwo sferoidalne
Żeliwo szare, żeliwo sferoidalne
Żeliwo szare
Żeliwo szare jest odlewem żelazo-węglowym, w którym część węglowa stanowi grafit w postaci płatków. Żeliwo szare charakteryzuje się dobrą podatnością na obróbkę skrawaniem, dużą odpornością na ścieranie oraz dobrymi właściwościami odlewniczymi. Cechuje się również ciągliwością, zdolnością tłumienia drgań i stosunkowo niskim kosztem wytwarzania.
Do zalet żeliwa szarego zaliczyć można bardzo dobre własności odlewnicze, dobrą skrawalność i obrabialność. Cechuje się również zdolnością tłumienia drgań i stosunkowo niskim kosztem wytwarzania. Relatywnie niska wytrzymałość i mała plastyczność żeliwa wraz ze słabą odpornością na ścieranie i korozję w ośrodkach chemicznych to podstawowe wady żeliwa szarego.
Zastosowanie
Żeliwo szare jest popularnym materiałem stosowanym między innymi w przemyśle kolejowym, samochodowym i maszynowym, wykonuje się z niego na przykład korpusy maszyn czy bębny hamulcowe.
Dane techniczne
Żeliwo szare podzielono na klasy w zależności od ich własności wytrzymałościowych.
Podstawą podzielenia na klasy jest wytrzymałość żeliwa na rozciąganie.
Najpopularniejsze gatunki żeliwa to EN-GJL-250 oraz EN-GJL-350
| Gatunek żeliwa wg EN 1561 |
Gatunek żeliwa wg DIN |
Gatunek żeliwa wg BS |
Gatunek żeliwa wg NFA |
Min. wytrzymałość na rozciąganie Rm (MPA) |
| EN-GJL-150 | GG-15 | 150 | FGL 150 | 150 |
| EN-GJL-200 | GG-20 | 200 | FGL 200 | 200 |
| EN-GJL-250 | GG-25 | 250 | FGL 250 | 250 |
| EN-GJL-300 | GG-30 | 300 | FGL 300 | 300 |
| EN-GJL-350 | GG-35 | 350 | FGL 350 | 350 |
Oznaczenia żeliwa:
EN-GJL oznacza żeliwo szare,
EN-GJS – żeliwo sferoidalne,
G – materiał odlewany,
J – żeliwo,
S – grafit w postaci kulek,
L – grafit w postaci płatków.
Żeliwo sferoidalne
Żeliwo sferoidalne to stop odlewniczy żelaza z węgłem, w którym węgiel występuje w postaci grafitu kulkowego. Jest to żeliwo, które cechuje się dużą wytrzymałość na obciążenia mechaniczne dzięki modyfikowaniu stopu magnezem. Wraz ze wzrostem własności mechanicznych spada plastyczność. W porównaniu do żeliwa szarego, żeliwo sferoidalne charakteryzuje wyższa wytrzymałość i własności plastyczne jak również mniejsza skłonność do koncentracji naprężeń, lepsza lejność, wytrzymałość zmęczeniowa i odporność na wysokie ciśnienia. Wadami żeliwa sferoidalnego są wyższe koszty produkcji, niska przewodność cieplna i skłonność do powstawania naprężeń własnych w odlewie.
Zastosowanie
Dzięki swoim elastycznym właściwościom jest najodpowiedniejszym materiałem do budowy rurociągowych niemal we wszystkich warunkach, a zwłaszcza gdy występują nieprzewidziane przeciążenia. Nie powodują one pęknięcia i awarii rurociągowych a możliwie miejscowe deformacje nie wpływają negatywnie na funkcjonowanie rurociągów.
Dane techniczne
Żeliwo podzielono na klasy w zależności od ich własności wytrzymałościowych.
Podstawą podzielenia na klasy jest wytrzymałość żeliwa na rozciąganie.
| Gatunek wg EN 1563 |
Gatunek wg DIN |
Gatunek wg BS |
Rm min MPa |
R0,2 min MPa |
A5 % |
| EN-GJS-400-15 | GGG-40 | 420/112 | 400 | 250 | 15 |
| EN-GJS-400-18 | 400/18 | 400 | 250 | 18 | |
| EN-GJS-450-10 | GGG-45 | 450/10 | 450 | 310 | 10 |
| EN-GJS-500-7 | GGG-50 | 500/7 | 500 | 320 | 7 |
| EN-GJS-600-3 | GGG-60 | 600/3 | 600 | 370 | 3 |
| EN-GJS-700-2 | GGG-70 | 700/2 | 700 | 420 | 2 |
Oznaczenia żeliwa:
EN-GJL – żeliwo szare,
EN-GJS – żeliwo sferoidalne,
G – materiał odlewany,
J – żeliwo,
S – grafit w postaci kulek,
L – grafit w postaci płatków.